Meer dan een eeuw actief voor Hoorns erfgoed

Hoornse Gevelstenen en andere Huistekens

Verdwenen Hoornse gevelstenen en aan Hoorn gerelateerde gevelstenen

't Stadhuys van Hoorn

Er zijn gevelstenen bekend die nooit voor een Hoornse gevel bedoeld waren, maar toch afbeeldingen dragen die een relatie met Hoorn suggereren. Een dergelijke steen is bijvoorbeeld “'t Stadhuys van Hoorn”.

 

Deze gevelsteen heeft betrekking op het voormalige Hoornse stadhuis op de Roode Steen. Dit gebouw speelde van 1420 tot 1797 een belangrijke rol in de Hoornse geschiedenis. Wegens de slechte bouwkundige staat en de oprichting van de Bataafse Republiek in 1795 is het stadhuis in 1797 gesloopt. De gevelsteen bevindt zich thans in de voorgevel van de St. Dominicuskerk in de Amsterdamse Spuistraat, die tot de demping in 1867 Nieuwezijds Achterburgwal heette. Ter plaatse van de huidige kerk deed reeds in 1624 een pand dienst als rooms-katholieke schuilkerk. De kerk had haar naam te danken aan haar gevelsteen: “'t Stadhuys van Hoorn”. De steen is herplaatst in de in 1763 nieuw gebouwde gevel. In dit jaar is ook de huidige omlijsting van de steen met Lodewijk XV-kenmerken aangebracht. In 1829 is de gevel wederom vernieuwd. Vervolgens is in de jaren 1884-1893 op deze plaats naar ontwerp van P.J.H. Cuypers de Dominicuskerk gebouwd. Hier is de steen ook weer in opgenomen. In 1995 is de steen hersteld door de beeldhouwer Jan Hilbers uit Berkhout in opdracht van de eigenaresse, Vereniging Vrienden van Amsterdamse Gevelstenen.

De oorspronkelijke reden van de plaatsing van een steen met deze afbeelding is onbekend. De veronderstelling dat zich op deze plaats ooit een woning bevond van een Hoorns koopman of van een koopman die handel dreef met Hoorn, moet wegens gebrek aan bewijs een veronderstelling blijven.

 

Gekleurde tekening van het eerste Hoornse stadhuis op de Roode Steen door Adrianus Doesjan (geb. Hoorn 1740, overl. Hoorn 1817). “Het Oude Raadhuis te Hoorn; Den 23 August: 1797 tot Afbraak Verkogt, en verders Gesloopt.” Het laat-middeleeuwse eerste Hoornse stadhuis op de Roode Steen was tot het uitroepen van de Bataafse Republiek in 1795 de zetel van de Magistraat. Deze werd toen verplaatst naar het voormalige Statenlogement op de hoek van de Nieuwsteeg en de Nieuwstraat, dat tot 1977 als tweede stadhuis dienst heeft gedaan. In dat jaar werd ook het huidige (derde) stadhuis op de Nieuwe Steen betrokken. Adrianus Doesjan was behalve tekenaar ook een kundig calligraaf en vervaardiger van “Penneconst”.